اگر بخواهیم شاخصه ‏هاى مهم از حکومت علوى و شخصیت امیرالمؤمنین به عنوان حاکم ایده ‏آل را بشماریم سر تا سر وجود مقدس ایشان را آکنده از ویژگی هاى درخشنده و بالنده مى‏ یابیم. اما شاید بتوان خصوصیات ویژه ‏اى از حضرت را نام برد که سایر ویژگى ‏هاى برجسته ایشان در طول آن ها قرار گیرند.

دو ویژگى در اندیشه و عمل امیرالمومنین (علیه السلام) وجود دارد که بسیار مهم مى ‏باشد؛ عنصر عقلانیت حقیقت‏ محور در اندیشه و نظر و عنصر تعادل در رفتار و عمل.

عقلانیت حقیقت محور در مقابل عقلانیت توفیق محور و سودانگار قرار مى‏ گیرد.

در عرصه عقلانیت سه سؤال پیش روى انسان قرار دارد:

۱- شناخت وضع موجود؛

۲- تعیین هدف و مقصد؛

۳- برنامه ریزى براى رسیدن به هدف.